De zorgsector in Nederland verkeert in een diepe crisis, gekenmerkt door personeelstekorten, hoge werkdruk en groeiende zorgbehoeften. Een veelgenoemde oplossing vanuit beleidsmakers en zorgorganisaties is de overstap van zelfstandigen (zzp’ers) naar flexkrachten, zoals uitzendkrachten of gedetacheerde medewerkers. Hoewel dit op papier een aantrekkelijk alternatief lijkt, schuilt er een groot verschil tussen deze twee groepen, en biedt het vervangen van zzp’ers door flexkrachten geen structurele oplossing voor de problemen in de zorg.

Het verschil tussen zzp’ers en flexkrachten

• Autonomie: Zzp’ers kiezen bewust voor het ondernemerschap, omdat ze meer controle willen over hun werktijden, opdrachten en werkomgeving. Flexkrachten vallen echter onder een arbeidsovereenkomst met een uitzendbureau of detacheerder, waardoor ze minder vrijheid hebben.
• Betrokkenheid: Veel zzp’ers voelen zich persoonlijk verantwoordelijk voor hun cliënten en bouwen langdurige relaties op. Flexkrachten worden vaak tijdelijk ingezet, wat kan leiden tot minder continuïteit in de zorg.
• Kosten: Het inzetten van flexkrachten brengt extra overheadkosten met zich mee voor uitzendbureaus en detacheringsorganisaties. Dit kan de zorg duurder maken zonder dat de kwaliteit per se toeneemt.

Waarom het geen oplossing is

1. Personeelstekorten worden niet opgelost: Het probleem in de zorg is niet alleen het soort contract, maar vooral het tekort aan gekwalificeerd personeel. Het vervangen van zzp’ers door flexkrachten verandert niets aan de basis van het tekort.
2. Minder flexibiliteit: Zorgorganisaties hebben flexibele inzet nodig om pieken in zorgvraag op te vangen. Zzp’ers bieden deze flexibiliteit vaak beter dan flexkrachten, die afhankelijk zijn van de beschikbaarheid via hun werkgevers.
3. Hogere werkdruk voor vast personeel: Wanneer zzp’ers vertrekken of minder opdrachten aannemen door strengere regelgeving, komt de werkdruk vaker bij het vaste personeel te liggen. Dit kan leiden tot meer ziekteverzuim en uitval.
4. Motivatie en betrokkenheid: Zzp’ers kiezen vaak voor hun zelfstandige rol vanwege een passie voor de zorg en de vrijheid om kwalitatieve zorg te bieden. Bij flexkrachten ligt de nadruk meer op snelle inzetbaarheid, wat soms ten koste gaat van de zorgkwaliteit.

Wat is wél nodig?

In plaats van zzp’ers te vervangen door flexkrachten, moeten er structurele hervormingen plaatsvinden:

• Betere arbeidsomstandigheden: Zorg ervoor dat vaste zorgmedewerkers meer autonomie en flexibiliteit krijgen, zodat ze niet geneigd zijn de overstap naar zzp-schap te maken.
• Erkenning van zzp’ers: Zzp’ers spelen een cruciale rol in het oplossen van personeelstekorten en verdienen erkenning voor hun bijdrage. In plaats van hen te weren, zou beleid zich moeten richten op betere samenwerking met zelfstandigen.
• Innovatieve oplossingen: Denk aan hybride arbeidsmodellen waarin zzp’ers en flexkrachten samenwerken met vast personeel, zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit of werkplezier.

De zorgcrisis vraagt om duurzame oplossingen, niet om korte termijnmaatregelen die de kern van het probleem niet aanpakken. Zzp’ers en hun unieke rol in de zorg moeten worden gewaardeerd en geïntegreerd in nieuwe strategieën, in plaats van vervangen door minder flexibele alternatieven.