Met de aankomende handhaving van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) neemt de druk op zelfstandigen in de zorgsector toe. Zorgorganisaties en opdrachtgevers richten zich steeds vaker tot zzp’ers met de boodschap dat een overstap naar loondienst noodzakelijk of wenselijk is. Dit gebeurt tegen de achtergrond van zorgen over schijnzelfstandigheid en de mogelijke sancties voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers. Wat betekent dit voor zelfstandige zorgverleners, en wat zijn de gevolgen?

Waarom de druk op zzp’ers toeneemt

De Wet DBA wordt in januari 2025 strenger gehandhaafd. Deze wet bepaalt dat zzp’ers moeten werken vanuit echte zelfstandigheid, zonder kenmerken van een verkapt dienstverband. Veel zorgorganisaties zien hierin een risico, omdat de Belastingdienst bij schijnzelfstandigheid navorderingen en boetes kan opleggen.

Als reactie op deze onzekerheden bieden opdrachtgevers zzp’ers de optie om:

• Over te stappen naar loondienst, vaak via een regionaal contract of een uitzendconstructie.
• Werkzaam te blijven als zzp’er, maar met strengere voorwaarden en minder vrijheid.

Het idee dat zorgorganisaties geen zzp’ers meer mogen inzetten vanwege de Wet DBA is simpelweg onjuist. De Belastingdienst bepaalt niet het HR-beleid van zorgorganisaties of andere bedrijven. Zorgorganisaties hebben nog steeds de mogelijkheid om zzp’ers in te schakelen, zolang zij zich houden aan de regels van de Wet DBA. Het probleem ligt echter in de implementatie: veel organisaties vinden het makkelijker om te stoppen met zzp’ers dan om hun werkwijze aan te passen en te voldoen aan de wet.

Dit leidt tot een situatie waarin zorgorganisaties zelf verantwoordelijk zijn voor de uitdagingen die volgen, zoals personeelstekorten en problemen met het nakomen van hun zorgplicht. In plaats van zich aan te passen en zzp’ers op correcte wijze in te zetten, kiezen sommige organisaties ervoor om deze optie volledig uit te sluiten. Hiermee vergroten ze hun eigen capaciteitsproblemen en de druk op het zorgsysteem.

Voordelen van loondienst volgens werkgevers

Werkgevers promoten loondienst vaak als een veiliger en stabieler alternatief:

• Geen juridische risico’s: Als werknemer ben je gevrijwaard van fiscale onzekerheden rondom de Wet DBA.
• Arbeidsvoorwaarden: Loondienst biedt voordelen zoals pensioenopbouw, doorbetaling bij ziekte, en vakantiedagen.
• Continuïteit: Zorgorganisaties hebben meer zekerheid in de planning en kunnen beter voldoen aan hun zorgplicht.

Zzp’ers blijven twijfelen

Ondanks de druk vanuit werkgevers, tonen veel zzp’ers weerstand tegen loondienst. Voor velen staat het zzp-schap voor meer dan alleen een arbeidsconstructie; het biedt:

• Vrijheid: Zelf bepalen wanneer, waar en hoeveel uren ze werken.
• Hogere tarieven: Hoewel zzp’ers zelf verantwoordelijk zijn voor belastingen en verzekeringen, verdienen ze vaak meer dan in loondienst.
• Onafhankelijkheid: Geen vaste werkgever betekent meer controle over de balans tussen werk en privé.

Wat zijn de gevolgen?

De oproep om over te stappen naar loondienst creëert een tweedeling:

• Verlies aan zorgpersoneel: Veel zzp’ers overwegen de zorgsector te verlaten als ze gedwongen worden tot loondienst.
• Aanpassing van werkmodellen: Organisaties experimenteren met hybride constructies zoals payrolling of tijdelijke detachering om zelfstandigen tegemoet te komen.
• Een flexibele arbeidsmarkt onder druk: Zzp’ers vrezen dat hun positie wordt ingeperkt, terwijl de zorgsector flexibiliteit juist hard nodig heeft.

Hoe kunnen zzp’ers voorbereid zijn?

• Blijf geïnformeerd: Begrijp de wetgeving en je rechten als zzp’er.
• Werk vanuit zelfstandigheid: Zorg voor meerdere opdrachtgevers en maak duidelijke afspraken in overeenkomsten.
• Zoek juridisch advies: Een professional kan helpen om je positie te versterken en risico’s te vermijden.

Blijf bij je standpunt om zzp’er te zijn; je hebt bewust gekozen voor het zelfstandig ondernemerschap, dus laat je niet zomaar overhalen om terug te keren naar loondienst. Zorgorganisaties zullen uiteindelijk manieren moeten vinden om binnen de regels met zzp’ers te blijven werken. Als ze dat niet doen, zullen zij waarschijnlijk lastige gesprekken moeten voeren met gemeenten, verzekeraars en zorgkantoren. Zonder zzp’ers is het vaak niet mogelijk om de afgesproken zorg volgens contract te leveren, wat kan leiden tot ernstige problemen binnen hun organisatie.

De discussie over de balans tussen flexibiliteit en zekerheid zal in de zorgsector nog lang gevoerd worden. Voor zzp’ers is het van belang om actief betrokken te blijven bij deze ontwikkelingen en te kiezen voor een arbeidsconstructie die bij hen past. Het is duidelijk dat de toekomst van zelfstandigheid in de zorg uitdagend, maar niet onmogelijk is.